HELEZONSAL (BURGULU) DELME KAZIK
CFA kazık temel yöntemiyle imal edilen kazık temeller 1950’li yılların başında ABD’de kullanılmaya başlanmıştır. Helezonsal delme kazık olarak da adlandırılan bu kazık, zemine döndürülerek sokulan helezonlu kılıfın, istenilen derinliğe ulaşıldıktan sonra helezoni kılıfın döndürülmeksizin geri çekilmesi sırasında basınç altında beton pompalanması esasına dayanan deplasmanlı yerinde dökme kazık türüdür. BST tarafından üretilen baskı ve beton pompalaması ile orijinal sisteme ek olarak, istenilen derinlikte ayak genişletmesi yapılarak kazığın taşıma gücü arttırılabilmektedir.
Zemine döndürülerek sokulan ve içinden beton geçmesini sağlamak amacıyla ortasından boru geçirilmiş helezonsal delgi ile zemin istenilen derinliğe kadar delinir. Delme işlemi esnasında zemin suyu ve zemin parçacıklarının burgu içindeki beton kanalını tıkamaması amacıyla helezonsal delginin beton çıkış ağzına geçici olarak tapa (tıkaç) takılır.
ABD’de uygulanan CFA kazıklarda 300, 350, 400mm çaplı burgular çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Japon müteahhitler CFA yöntemiyle çapı 1 m ye kadar ulaşan kazıklar inşa etmiştirler. Avrupa’da da büyük çaplara doğru eğilim gün geçtikçe artmakta ve kazık boyu 41 m ye çap 1.50m kadar çıkabilmektedir. Fakat 6 ile 20 m arası uzunluklar daha yaygın kullanılmaktadır.
Helezonsal delginin geri çekilmesi sırasında basınç altında beton pompalanır. Bu beton için genellikle 500 doz (0-8 mm agrega), 450 doz (0-16 mm agrega) veya 400 doz (0-25 mm brüt beton) kullanılmaktadır. Bu betonun basınç altında oluşturduğu kuvvet burgu ağzındaki tapayı (tıkacı) dışarıya iter ve bu sayede, açılan burgu ucundan deliğe beton basınçlı bir şekilde dolmaya başlar.
Beton basınç altında enjekte edildiği için zemini yana iterek sıkıştırır ve kazık ile zemin arasında iyi bir çevre sürtünmesi oluşturur. Sert kil zeminlerde imal edilmiş kazığın dış yüzeyi helezonsal yivlere sahiptir. Beton enjekte edilirken burgu döndürülmeksizin veya gerektiğinde döndürülerek yukarıya çekilir. Yukarıya çekme hızı betonun enjekte edilme hızına bağlıdır. Bu yapım tekniği çok yumuşak kohezyonlu zeminler hariç çok farklı zemin türlerinde kullanılabilir. Kazık imalat sırasında gürültü ve titreşim düzeyi çok düşük olduğundan bu imalat yöntemi şehir merkezlerinde rahatlıkla kullanılabilir.
Zemin yüzeyine ulaşıldığı zaman helezonsal delgi çıkartılır ve içi betonla dolmuş delik içine donatı çeliği yerleştirilir. Bu merkezi olarak yerleştirilmiş tek bir çubuktan veya önceden imal edilmiş çelik bir kafesten oluşabilir.
Çelik donatının yerleştirilmesinde sorun yaşandığı durumlarda kazık makinesinin vibratörü kullanılarak donatının yerleşmesi sağlanır.
İmalat süresi kazık uzunluğuna ve zemin türüne bağlı olarak değişiklik gösterir.
Hesapla belirlenen kazık boyları ve çaplarının yeterli olup olmadığı, helezoni kılıfın zemine sokulması sırasında uygulanan baskı ve döndürme momenti hidrolik saatlerle sürekli ölçülerek ve ayrıca kılıfın geri çekilmesi sırasında arazi yüzeyine çıkan zemin örneği sürekli izlenerek kazık imali sırasında kontrol edilebilmektedir. Kontrol sonucu kazık boyunda veya çapında önemli değişiklik gerekli olduğu takdirde projelerde revizyon yapılabilmektedir.
İmal edilmiş kazıklar üzerinde TSE ve Eurocode 7’ye uygun olarak yükleme testi yapılmaktadır. Bu yöntem 1991 yılında Alman normlarına (DIN 4014 G2C5) girmiş olup, günümüzde gelişmiş ülkelerde en çok uygulanan kazık yapım yöntemidir.
Detaylı Şartnameye buradan ulaşabilirsiniz.
KAYAYA SOKETLENMİŞ DELME KAZIK
Helezoni delme kazık ataşmanının ucuna özel olarak geliştirilmiş bir delici veya çekiç yerleştirilerek kaya’ya istenen boyda girilmesi sağlanabilmektedir. Soketlenen bölümün baskı kuvveti ve döndürme momentleri hidrolik saatlerle kontrol edilebildiği gibi, zeminin türü helezonlu kılıfın geri çekilmesi sırasında arazi yüzeyine çıkan zemin örneği ile devamlı kontrol edilmektedir.
Helezonsal kılıfın geri çekilmesi ve beton pompalanması sırasında kayanın hemen üstündeki zeminde tekrar uygulanan basınçla, ayak genişletmesi yapılarak kazığın taşıma gücü arttırılmaktadır.
BST YÖNTEMİYLE BOĞUMLU KAZIK İMALATI
Helezoni delme kılıfı döndürülerek istenilen derinliğe ulaşılır. Beton pompasıyla beton basılarak kılıfın ucundaki tapa patlatılır, zemine itilir ve helezoni kılıf döndürülmeden çekilmeye başlanır. Bu esnada basınç altında beton yerleştirilir.
Helezoni kılıfın içine yeterli miktarda beton basılarak helezonsal delgi, makinanın baskı gücüyle tekrar sürülür. Burgunun çekilmesi ve sürülmesi esnasında beton yeterli basınçla pompalanmaya devam edilir. Böylece kazık çapı, istenilen derinlikte zemin sıkıştırılarak çap büyütülerek boğumlar elde edilir.
Bu hareketler sonucu zemin yüzeyinden itibaren istenilen derinlikte tekrarlanarak istenilen sayıda ve çapta kazık üretilebilir.
BST Mühendislik firmasının geliştirdiği bu sistem için gerekli makine ve teçhizat firmamız tarafından üretilmektedir. Artık imalat esnasında hiçbir özel çaba ve ataşmana gerek kalmamıştır. Operatörün bir levye hareketiyle imalat tamamlanmaktadır.
Helezonsal kılıfın sürülmesi ve baskı yapması esnasında gerekli kuvvetler izlenerek zeminin mukavemeti ve kazığın taşıma gücü tahmin edilebilmektedir. Bu imalatın kontrolü ve gerekirse proje revizyonu için çok önemli bir avantajdır.
BST kazığı hızlı ve ekonomik olarak imal edilmektedir. Böylece gerek sürtünme kuvvetleri ve gerekse uç mukavemeti büyük çaplı kazığın değerlerine yaklaşmaktadır. Bu sonuç firmamızca yapılan birçok yükleme deneyi ile test edilerek doğrulanmıştır.
Sonuç olarak, zeminin elverdiği yüksek taşıma gücüne boğumlu BST kazığıyla ekonomik olarak ulaşılmaktadır.